2024 YILINDA TÜRKİYE EKONOMİSİNDE YAŞANAN DEĞİŞİMLER ÖZETLE

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, 2024 yılına ilişkin bağımsız yıllık Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) rakamları açıklandı. GSYH, zincirlenmiş hacim endeksiyle bir önceki yıla kıyasla %3,3 oranında artış gösterdi. Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla hesaplanan GSYH ise %64,6 büyüyerek 44 trilyon 587 milyar 225 milyon TL seviyesine ulaştı. 2024 yılında en yüksek payı %16,8 ile imalat sanayi alırken, onu sırasıyla %13,0 ile toptan ve perakende ticaret ile %8,2 ile ulaştırma ve depolama sektörleri takip etti. Gayri Safi Yurt İçi Hasıla içerisinde en düşük pay ise hanehalklarının işveren olarak faaliyetlerine ayrıldı.

Kişi başına GSYH ise 2024 yılında cari fiyatlarla 503 bin 76 TL, ABD doları cinsinden ise 15 bin 325 dolar olarak gerçekleşti. F-İnşaat sektörü %9,9 büyüme ile en dikkat çeken sektörler arasında yer alırken, E-Su temini; kanalizasyon, atık yönetimi %6,5 büyüme ve G-Toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı %6,2 büyüme ile öne çıktı. En çok küçülen sektörler ise T-Hanehalklarının işveren olarak faaliyetleri %0,8 daralma, C-İmalat sanayi %0,5 daralma ve H-Ulaştırma ve depolama %0,5 daralma yaşadı.

Yerleşik hanehalkı nihai tüketim harcamaları 2024 yılında bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeksine göre %4,3 arttı. Bu harcamaların GSYH içindeki payı %54,0 olarak gerçekleşti. Hanehalkı harcamalarında en yüksek payı alan harcama grupları sırasıyla %21,7 ile gıda ve alkolsüz içecekler, %15,9 ile ulaştırma ve %15,9 ile konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar oldu. Devletin nihai tüketim harcamalarının GSYH içindeki payı %14,5 iken, gayri safi sabit sermaye oluşumunun payı ise %31,3 olarak gerçekleşti.

Mal ve hizmet ihracatı 2024 yılında zincirlenmiş hacim endeksi olarak %0,1 artarken, ithalatı ise %4,4 azaldı. Harcama yöntemine göre cari GSYH ana bileşenleri içerisinde toplam mal ve hizmet ihracatının payı %27,6, ithalatın payı ise %27,0 oldu. Gelir yöntemiyle gayri safi yurt içi hasıla hesaplamalarına göre, işgücü ödemeleri %89,2 artarken, brüt işletme artığı/karma gelir %54,1 artış gösterdi. İşgücüne yapılan ödemelerin cari gayri safi katma değer içindeki payı %32,2 iken, net işletme artığı/karma gelirin payı %47,0’den %43,1’e geriledi.